Đến bây giờ về đến Mỹ, bắt đầu ổn định lại công việc, mình mới thực sự cảm nhận rằng VSSR đã trôi qua. Mình còn nhớ một ngày mùa thu năm ngoái, khi mình và chị Jenny cùng ngồi chat với nhau ở Harvard Kennedy School, cả hai chị em đều chung ý tưởng muốn làm một dự án xã hội nhưng mang tính chuyên môn cao ở Việt Nam. Và rồi ý tưởng thành lập Vietnam Summer School of Research (VSSR) ra đời – dự kiến khoá đầu tiên gồm 2 lớp, mỗi lớp 30 học sinh/nghiên cứu sinh, mỗi bạn tham gia đóng một khoản tiền nhỏ và toàn bộ lợi nhuận sẽ được tặng cho các em nhỏ ở bệnh viện Nhi Trung Ương.
Thế rồi dần qua 1 năm chuẩn bị, VSSR thuê bạn Lưu Lê Huy (chủ yếu nhờ công chị Jenny phỏng vấn – còn mình thì trốn tránh trách nhiệm, chỉ Skype về nhà khi đang chu du trên tàu Shinkansen ở Nhật). Rồi chị Katherina tham gia cùng làm giảng viên thứ 3, trở thành nhân tố không thể thiếu của VSSR 2018 về cả chuyên môn lẫn chuyện lầy lội ở Việt Nam cùng mình và Jenny. Rồi dự án có thêm sponsors, rồi mở rộng ra ở cả 2 thành phố, gần 150 học viên,… Phải nói rằng sản phẩm VSSR cuối cùng tiến xa hơn nhiều so với dự kiến ban đầu của mình, phần công lớn nhất thuộc về tầm nhìn và sự đốc thúc của chị Jenny, cùng với sự làm việc tận tâm của Huy tổ chức mọi thứ ở Việt Nam.
Phải nói rằng, điều khiến mình sốc nhất khi đi dạy chính là độ chăm học và tinh thần vui vẻ của mọi người. Lớp diễn ra từ 5h15-9h15 các buổi tối, 4 giờ đồng hồ liền đi hết từ lecture sang coding rồi lại sang lecture, mà bài lecture nào cũng khá dense và nhiều toán (vì chương trình đc dạy là trình độ tiến sĩ năm 1 hoặc 2). Vậy mà mọi người dù có lúc căng thẳng (rất nhiều lúc căng thẳng) và mệt, nhưng ai ai cũng cười nói vui vẻ những giờ thực hành, những lúc ra khỏi lớp học; ai ai cũng quay trở lại để chịu thêm 4 tiếng cực hình vào ngày hôm sau. (Thú thật là sau ngày dạy đầu tiên ở Hà Nội, mình không biết bao nhiêu người sẽ quay trở lại để học tiếp. Nhưng may mắn thay, sĩ số đã gần như trọn vẹn cho đến cuối khoá học.)
Đi dạy lớp VSSR này cũng là một trải nghiệm thú vị, vì nhiều anh chị trong lớp đều đã là các giảng viên đại học hoặc cao học; có các anh chị cũng đang đi làm tiến sĩ hoặc trợ lý nghiên cứu ở các viện. Vì thế mình thực sự rất ngại khi bị gọi là “thầy” (và đã chính thức cấm từ này ở Sài Gòn). Thế là mọi người chuyển sang gọi mình là “anh Vũ”. Nhưng đầu tiên mình tưởng mọi người gọi mình như thế vì lịch sự; đến hôm sau mọi người đến nói chuyện ngoài giờ học có hỏi mình rằng “anh Vũ sinh năm tám mươi mấy? tốt nghiệp tiến sĩ năm nào?“, mình mới vỡ ra rằng hoá ra người ta gọi mình là anh vì mình nhìn già (sụp đổ T_T).
(Ngoài ra còn hằng hà cơ số câu chuyện tình/chuyện xui xẻo/chuyện embarrassing mà mọi người kể lể trong social events sau mỗi buổi học, cũng như chuyện lớp ở Sài Gòn có đôi bạn thân đi học trông cứ như anh em sinh đôi mà mình không thể nào biết được em nào tên Hà và em nào tên là bạn-của-Hà. Nói đến đây anh chính thức xin lỗi cả 2 đứa…)
Well, VSSR diễn ra rất nhanh, nhưng cũng đã là 4 ngày rất vui. Là một người đi học và làm việc ở nước ngoài được 9 năm rồi, mình cảm thấy lần này về làm VSSR đã tạo cơ hội lớn cho mình được kết nối lại với Việt Nam và cộng đồng các anh chị em làm nghiên cứu kinh tế ở Việt Nam. Sự kết nối này đối với bản thân mình rất có ý nghĩa.
Ngoài ra, mình học được rằng ở Việt Nam cũng có rất nhiều người giỏi, nhiệt huyết; và sự thiếu thốn duy nhất là những cầu nối kiến thức. VSSR đã là bước đầu tiên để tạo ra những cầu nối kiến thức ấy, và mình thực sự hy vọng VSSR sẽ phát triển ra thêm, kết nối đươc nhiều anh chị làm nghiên cứu trong và ngoài nước hơn nữa tong tương lai.
Well, until next year. Rất mong chờ đến VSSR 2019!
Châu Thanh Vũ
Harvard, 17/8/2018
Châu Thanh Vũ 