1. Ngày hôm qua đã khép lại kỳ tuyển chọn học bổng UWC 2018. Tối qua mình về đến nhà mệt lả cả người. Cả tuần nay đã bỏ qua bao nhiêu email công việc ở trường, còn giáo sư thì nhắn tin tới tấp. Các thành viên khác của ban tuyển chọn đều thế. Mọi người bay vòng quanh Trái đất – từ Boston đến San Francisco đến Ấn Độ – và gác lại công việc riêng của mình để tổ chức vòng Phỏng vấn Cuối của kỳ tuyển chọn 2018 của UWC Việt Nam.
Những người biết mình làm tuyển sinh cho UWC đều hỏi “em được trả bao nhiêu?”, và câu trả lời là -$100, -80 giờ đồng hồ, – 1 vé khứ hồi máy bay, và nhiều chi phí cơ hội khác. Nhưng ở UWC Việt Nam, từ Uỷ ban Quốc gia (NC) đến cựu học sinh, rất nhiều người tình nguyện và đóng góp tiền bạc, thời gian, công sức vào công tác tuyển sinh mỗi năm, mà không đòi trả lại điều gì cả.
Vì sao chúng tôi làm thế? Lý do rất đơn giản: mỗi người của UWCVN đã lớn lên và được trao cơ hội ở UWC, và tất cả đều muốn tiếp tục sứ mệnh sử dụng giáo dục để đấu tranh cho hoà bình và tương lai bền vững của thế giới. Tuyển chọn và giúp đỡ các thế hệ sau là một trong những điều thiết thực nhất để thực hiện sứ mệnh này.
2. Nghe có vẻ hơi cliché, nhưng được đọc hồ sơ và được nghe câu chuyện của các bạn thí sinh là một niềm vui đối với mình. Mỗi bạn một tính cách, một con người, một sở thích, một câu chuyện khác nhau. Đằng sau mỗi bộ hồ sơ là một quá trình dài phấn đấu để vươn xa và bay cao hơn của các bạn trẻ. Đọc những bộ hồ sơ, dù mệt (rất mệt), nhưng là một niềm vui mà chỉ người làm công tác tuyển sinh mới hiểu.
Đọc một bộ hồ sơ, đôi khi mình lại thấy bản thân mình 10 năm trước. Mình cũng đã từng thích điều này, làm điều này, nghĩ như thế này, và trải qua những cảm xúc này. Đọc hồ sơ cũng khá giống như chiếc thang máy đi về quá khứ của Cobb trong Inception – ở mỗi tầng là một mảnh ký ức mà chỉ bản thân mình mới hiểu được.
Nhưng hầu hết các bạn thí sinh thế hệ này làm tốt hơn những gì mình đã có thể làm được 10 năm về trước. Các bạn giỏi hơn, đa dạng hơn, biết nhiều hơn, và có chí khí hơn. Dù khi đứng trước các bạn thí sinh, mình và các anh chị giám khảo phải giữ vẻ điềm tĩnh và khuôn mặt vô cảm xúc, nhưng ở hậu trường đằng sau, giám khảo nào cũng đã có lúc phải “mồm chữ O” vì sự xuất sắc của các thí sinh.
3. Kết thúc vòng phỏng vấn cuối, rồi sẽ chỉ có một vài bạn được tham gia vào gia đình UWC. Rồi sau đó, dù có vào UWC hay không, các bạn vẫn sẽ phải tiếp tục đeo đuổi đam mê và những kế hoạch của mình.
Khen các bạn finalists đã đủ lâu, mình chỉ muốn đưa ra hai điểm yếu nói chung để các bạn có thể cải thiện trong thời gian tới, dù có đi UWC hay không. (Ý kiến của mình không liên quan gì tới ý kiến của các thành viên khác trong ban tuyển chọn.)
Thứ nhất, các bạn quá chung chung. Các bạn cần cụ thể hơn trong hành động của mình. Đam mê là tốt. Có một mục tiêu cho 10, 20 năm sau là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, không ai cứu được thế giới hoặc giàu lên chỉ bằng cách nghĩ “mình sẽ cứu thế giới” hoặc “mình sẽ giàu” cả. Nếu bạn muốn giàu, hãy thử đi bán bánh mì hoặc mua cổ phiếu. Nếu bạn muốn thay đổi hệ thống giáo dục, hãy thử đi dạy ở một nơi nào đó. Nếu bạn muốn thay đổi hệ thống y tế, hãy làm một nghiên cứu về trạm xá của làng mình. Mọi giấc mơ to lớn được thực hiện từ những điều cụ thể nhất.
Thứ hai, các bạn quá tích cực. Các bạn rất sáng tạo và nghĩ đến nhiều giải pháp hoặc ý tưởng chưa ai nghĩ tới. Hoặc, các bạn luôn thấy sản phẩm của mình – bài viết, lời nói, poster, bài thuyết trình, vv. – luôn là sản phẩm hoàn hảo và không có điểm yếu. Tuy nhiên, ự nhận ra điểm yếu của mình là một kĩ năng quan trọng tương đương với khả năng hiểu được điểm mạnh. Biết tự phê bình và tự chỉ trích là hết sức cần thiết cho mọi công việc sau này.
Có nhiều vấn đề khác, nhưng đây là 2 điểm yếu chung nhất mà mình thấy được ở các bạn. Tuy nhiên, cũng hãy nhớ rằng, ở tuổi 16 – 17 (và cả sau 17 tuổi), không ai làm tốt những điều này cả. Lấy bản thân mình ở tuổi 17 cũng có nhiều vấn đề tương tự. Do đó, các bạn không cần buồn; chỉ cần để tâm và khắc phục 2 điều này trong thời gian tới là được.
Cảm ơn một lần nữa vì đã nộp đơn vào UWC. Chúc các bạn thành công trong tương lai!
CTV
Châu Thanh Vũ 